Quba Mere Diwane
 Świątynia Quba Mere Diwane w 2020 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Wyznanie | |
| Rodzaj | |
| Wezwanie | |
| Historia | |
| Data poświęcenia |
wrzesień 2019 |
| Dane świątyni | |
| Architekt | |
Położenie na mapie Armenii  | |
 40°08′24,72″N 44°09′42,48″E/40,140200 44,161800
| |
Quba Mere Diwane[1] – świątynia jezydów, znajdująca się południowo-zachodniej Armenii, w wiosce Aknalicz, w prowincji Armawir, ok. 35 km na zachód od stolicy kraju, Erywania. W chwili otwarcia największa świątynia jezydzka na świecie[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Uroczystość otwarcia obiektu, w której udział wziął m.in. Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Ararat Mirzojan oraz inni armeńscy politycy, miała miejsce pod koniec września 2019 roku[2][3].
Budowa świątyni została sfinansowana przez Mirzę Slojana, jezydzkiego przedsiębiorcę urodzonego w Armenii a mieszkającego w Rosji[2][4]. Obiekt powstał w pobliżu wzniesionej w 2012 roku świątyni Ziarat[2], która do momentu oddania do użytku Quba Mere Diwane była jedyną świątynią jezydów w Armenii[1].
Według spisu ludności z 2011 roku w kraju tym żyje ok. 35 000 jezydów, przez co stanowią oni największą mniejszość etniczną[2][5]. Nieoficjalne szacunki z roku 2019 mówią o nawet 50 000 wyznawców tej religii[6], z których część to uchodźcy z ogarniętego wojną Iraku[3][2].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Świątynia Quba Mere Diwane poświęcona jest Melekowi Tausowi (Melekê Tawûs[7]), najważniejszemu z siedmiu aniołów jezydyzmu, który według wierzeń jezydów przybiera postać pawia[6]. Dlatego też motyw pawia pojawia się na drzwiach wejściowych oraz w środku budynku[3][6], sama zaś budowla – której wysokość wynosi 25 m – składa się z siedmiu kopuł otaczających część centralną mieszczącą salę modlitwy o powierzchni 200 m²[4], seminarium oraz muzeum[2][6]. Dach części środkowej oraz kopuł wieńczą pozłacane słońca, które to w wierzeniach jezydów jest symbolem życia i sił wyższych[6][1] oraz stanowi święte źródło energii i prawdy[3].
Projekt świątyni autorstwa armeńskiego architekta Artaka Ghuljana, inspirowany jest kompleksem Lalisz – znajdującym się koło Mosulu w północnym Iraku miejscem pielgrzymek i centrum religijnym społeczności jezydów[1][3].
Budynek wykonano z polerowanego ormiańskiego granitu oraz białego marmuru pochodzącego z Iranu[4][3].
Przy świątyni znajduje się jezydzki cmentarz[6], a także niewielki park pomników m.in. z mającym symbolizować harmonię religijną pomnikiem przedstawiającym spleciony krzyż ormiański i jazydzkie słońce oraz figurami Nadii Murad – irackiej aktywistki i laureatki Pokojowej Nagrody Nobla czy Andranika Ozaniana – ormiańskiego generała i bojownika o wyzwolenie spod panowania tureckiego[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Pomieciński 2018 ↓, s. 26.
- ↑ a b c d e f g MassisPost, World’s Largest Yezidi Temple Opens in Armenia • MassisPost [online], MassisPost, 1 października 2019 [dostęp 2023-05-16] (ang.).
- ↑ a b c d e f Amos Chapple, Andy Heil, Proud As A Peacock: Armenia’s New Yazidi Temple Draws Attention And Awe, „Radio Free Europe/Radio Liberty”, 4 października 2019 [dostęp 2023-05-16] (ang.).
- ↑ a b c Harriet Sherwood, World’s largest Yazidi temple under construction in Armenia, „The Guardian”, 25 lipca 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-05-16] (ang.).
- ↑ Pomieciński 2018 ↓, s. 21–22.
- ↑ a b c d e f g Ariel Sophia Bardi, Inside the world’s biggest Yazidi temple in Armenia [online], www.aljazeera.com [dostęp 2023-05-16] (ang.).
- ↑ Pomieciński 2018 ↓, s. 22.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam Pomieciński. Jezydzi – największa mniejszość Armenii. „Our Europe. Ethnography – Ethnology – Anhropology of Culture”. 7 (7/2015), s. 21–28, 2018. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. ISSN 2299-4645. (pol.).